Wiesław Dymny. Pięć i pół bladego Józka

Pokaz 5 i ½ bladego Józka koncentruje się na dziełach, których wspólnym mianownikiem jest narracyjność – element obecny w wielu dziedzinach twórczości uprawianych przez Wiesława Dymnego. Jako pisarz debiutował tomem opowiadań w 1963 roku, lecz w znajdującym się pod opieką Anny Dymnej archiwum artysty są różnorodne formy literackie, z czego wiele niezrealizowanych. Mimo że pierwszym młodzieńczym wyborem Dymnego było malarstwo, które studiował w krakowskiej ASP, to słowo – pisane i mówione – wydaje się formować całą jego artystyczną aktywność. Umiejętnie łączył obraz i tekst, także w projektowaniu; był zafascynowany liternictwem. Anegdotyczność odnajdziemy również w rysunkach i kolażach, w których bawił się takimi formatami jak rysunek satyryczny, komiks czy gazetowa szpalta. Patrząc na prezentowane na ekspozycji prace, można dostrzec nie tylko talent i fascynacje ich autora, ale i Zeitgeist – „ducha epoki”. Bowiem Dymny był dzieckiem swojego czasu: doświadczonym przez wojnę oraz próbującym odnaleźć radość i piękno w ponurej PRL-owskiej rzeczywistości.

Wydaje się, że medium w pełni wyrażającym twórczą osobowość Wiesława Dymnego, łączącym dwie bliskie mu przestrzenie – literaturę i obraz – był film. Od końca lat 50. pojawiał się na ekranie jako aktor, grając role drugoplanowe i epizody w filmach takich tuzów kinematografii jak Andrzej Wajda, Kazimierz Kutz czy Stanisław Różewicz. Jednak do historii polskiego kina przeszedł przede wszystkim jako autor scenariuszy trzech obrazów w reżyserii Henryka Kluby: Chudy i inni, Słońce wschodzi raz na dzień oraz 5 i ½ bladego Józka. Opowiadane w nich historie wyrastają z jego literackiego uniwersum, ukazując go jednocześnie jako uważnego obserwatora i „słuchacza” rzeczywistości. Tytuł wystawy dosłownie odnosi się do filmu z 1971 roku, nie tylko podkreślając wagę tego medium w artystycznej aktywności Wiesława Dymnego, lecz także wielość jego wcieleń.

• kuratorzy: Marta Miś, Michał Dymny
• wernisaż 26.10.2024 g. 18.00
• wystawa czynna w g.11.00 - 19.00
• wstęp wolny

Wiesław Dymny (1936–1978)

Artysta wizualny, pisarz, poeta, twórca kabaretowy i aktor. Urodził się 25 lutego 1936 roku w Połoneczce koło Nowogródka. Po wojnie wraz z matką i dwoma młodszymi braćmi zamieszkał na terenach Beskidu Śląskiego, w wiosce Jaworze Nałęże. W 1953 roku ukończył III Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Bielsku-Białej i rozpoczął studia w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Uczelni nie ukończył (wykreślony z listy studentów w 1961 roku), jednak w tym czasie aktywnie działał w krakowskim środowisku akademickim. Był współtwórcą Piwnicy pod Baranami, w Klubie „Pod Jaszczurami” prowadził autorski kabaret „Remiza”, przez lata pisał też teksty dla warszawskiego Studenckiego Teatru Satyryków (STS) czy krakowskiego Teatru 38. W latach 1964–1969 jako kierownik artystyczny prowadził grupę bigbitową Szwagry. W 1963 roku wydał tom Opowiadania zwykłe, za który otrzymał Nagrodę Fundacji im. Kościelskich. Był autorem tekstów piosenek m.in. z repertuaru Ewy Demarczyk (Konie Apokalipsy, Czarne anioły) oraz twórcą i wykonawcą skeczy kabaretowych w Piwnicy pod Baranami (Na przykład Majewski, Jack Długonogi). Projektował scenografie i kostiumy, okładki książek, plakaty, jego rysunki pojawiały się m.in. w tygodniku „Przekrój”. W 1958 roku debiutował jako aktor na dużym ekranie w stylizowanym na western filmie Rancho Texas (reż. Wadim Berestowski). Był autorem scenariuszy do filmów Henryka Kluby: Chudy i inni (1966), Słońce wschodzi raz na dzień (1967), 5 i ½ bladego Józka (1971). W mniej lub bardziej epizodycznych rolach pojawiał się w filmach m.in. Kazimierza Kutza (Ktokolwiek wie…, Sól ziemi czarnej), Andrzeja Wajdy (Wszystko na sprzedaż), Stanisława Różewicza (Pasja), Jerzego Gruzy (Przeprowadzka, Przyjęcie na dziesięć osób plus trzy) czy Sylwestra Chęcińskiego (Nie ma mocnych). Na planie filmu 5 i ½ bladego Józka poznał swoją drugą żonę Annę Dymną. Zmarł nagle w ich krakowskim mieszkaniu 12 lutego 1978 roku. Pochowany na Cmentarzu Salwatorskim.

Program towarzyszący wystawie 

6.11 (środa)
18.00
pokaz filmu Chudy i inni (Polska, 1967)
sala dolna GSW | wstęp wolny

8.11 (piątek)
12.00
oprowadzanie dla osób dorosłych 60+ W samo południe 
prowadzanie: Marta Miś
 sale główne GSW| wstęp wolny

12.11 (wtorek)
18.00
wykład dr. Jarosława Grechowiaka Dymny i kino
sala dolna GSW | wstęp wolny

13.11 (środa)
18.00
pokaz filmu Słońce wschodzi raz na dzień (Polska, 1967)
sala dolna GSW | wstęp wolny

20.11 (środa)
18.00
pokaz filmu Sól ziemi czarnej (Polska, 1969)
sala dolna GSW | wstęp wolny

21.11 (czwartek)
18.00
pokaz filmu 5 i ½ bladego Józka (Polska, 1971)
sala dolna GSW | wstęp wolny

22.11 (piątek)
12.00
oprowadzanie dla osób dorosłych 60+ W samo południe 
prowadzanie: Marta Miś
sale główne GSW| wstęp wolny

23.11 (sobota)
16.00
spotkanie z Anną Dymną
towarzyszące wystawie Wiesława Dymnego
sala dolna GSW | wstęp wolny

24.11 (niedziela)
- 16.00
finisażowe oprowadzanie kuratorskie po wystawie 
sale główne GSW | wstęp wolny
- 17.00
pokaz filmu Wszystko na sprzedaż (Polska, 1968)
towarzyszący wystawie Wiesława Dymnego
sala dolna GSW | wstęp wolny