Mirosław Filonik Instalacje świetlne 1989-2019 / lighting installations 1989-2019

Katalog towarzyszący wystawie “Trzy Kolory” Mirosława Filonika w Galerii Sztuki Współczesnej w Opolu poszerzony o prezentację prac artysty z lat 1989-2019.

W swoich instalacjach świetlnych Mirosław Filonik nie ukrywa tego, że światło dostaje się przez „dziurę”. Nie maskuje stateczników, kabli, systemu podwieszeń i całego instrumentarium, które jest niezbędne, żeby ze świetlówki – stanowiącej od blisko trzydziestu lat materiał jego realizacji – wydobyć blask. Ze względu na fakt, że artysta na „materialny” budulec prac wybrał lampy jarzeniowe, jego twórczości towarzyszy nieuchronna modularność. Element nadający miary i służący do wyznaczania „proporcji” realizacji ma ustalony przemysłowy wymiar. Użycie świetlówki niesie ze sobą formę powstającą na bazie pewnej repetycji i kombinatoryki – permutacyjnych zmian przestrzennego układu tych samych składowych. Modułami artysta posługuje się różnorodnie: zarówno skrajnie oszczędnie – bazując na liniach horyzontalnych lub diagonalnych oraz prostych figurach geometrycznych układanych w określone, powtarzane rytmy; jak i zwielokrotniając je, komplikując układy i formując bardziej rozbudowane struktury; ale także „rysując” konkretne znaki, a nawet – raczej rzadko – formy przedstawiające. Realizacje „minimalistyczne” działają klarownymi podziałami i ascetyczną prostotą rozwiązań kompozycyjnych. Te bardziej złożone najczęściej tworzą dynamiczny układ przypominający napiętą sieć, którą cechuje „brak dominant, brak centrum, antyreferencyjny charakter, wrogość wobec narracji” – posługując się sformułowaniami Rosalind E. Krauss. Natomiast znaki i przedstawienia – u Filonika równie „wrogie narracji” jak kompozycje abstrakcyjne – odsyłają z reguły do bardzo chłonnych znaczeniowo symboli, mocno osadzonych w historii kultury. / Łukasz Kropiowski